Monday, November 13, 2017

Thlarau Thianghlim chenchilhna

Alex Lalagent Thanga

·       Thlarau Thianghlim chenchilhna
          Isua Krista hnathawh zawhtawhna avanga ringtute nuna Pathian awm nghehna, awm hlenna chu “Thlarau Thianghlim chenchilhna” tih a ni a; Thutlung Hlui hunah khan Thlarau Thianghlim chuan mi thianghlimte a chhungkhata, a tichaka, a thuam thar leh thin. Nimahsela kumkhuain a chenchilh lo (Roreltute 15:14, 1 Chro. 12:18, Sam 51:11, Ezekiel 11:5). Lal Isua’n a zirtirte hnenah Thlamuantu, Thlarau Thianghlim, Pain a hminga a rawn tirh tur thu leh, chu mi chuan engkim a zirtir tur thu a sawi a (John 14:16,26); Pentecost niah a zirtirte’n atakin an changa, Thlarau Thianghlimin an khat taa, Petera thusawi ngaithlatu zawng zawngte pawhin an lo chang ve ta bawk a (Tirhkohte 2:1-41). Paula pawhin, “A nih leh, in taksa chu, in chhunga awm Pathian hnen atanga in hmuh, Thalarau Thianghlim in a ni tih in hre lo em ni le?” a lo ti ve bawk (1 Corin. 6:19).  Mi tupawhin, Isua chu a lal leh chhandamtu atan a pawm veleh chatuan nunna chu pekin a awma, Trinity (thumkawp Pathian) zinga mi, Thlarau Thianghlim Pathian chenna in a lo ni a (Rom 10:9-13), Pathian nungchang leh zerang pawh Thlarau Thianghlim kaltlangin amahah tuhin a awm (Tita 3;5, 2 Petera 1:4). Ringtute taksa chu “Thlarau Thianghlim chenna in (temple)” kan tih hian engnge a awmzia ni ta ang le? Bible-ah hian thumal “temple” tih chu Thuthlung Hluia Pathian In (temple) satliah ni lovin, puanzar hnunga mi, hmun thianghlim ber sawina a ni a. Chutah chuan puithiam lalber pawh kum khatah vawi khat chauh a luta, Pathian thuthlung bawm chu vawi sarih helkualin mipuite sualthawi nan thisen a theh pera, thu a chham a, Pathian zahngaihna leh ngaihdamna an dawng thin a ni. 
          Vawiinah erawh chuan chu tianga ransa kaltlanga inthawina kan mamawh tawh lova, Isua Krista inthawina thisen chuan Pa lung a tiawh tawha, ngaihdam kan ni tawh a, tihthianghlim kan ni tawh a ni (Eph. 1:7). Ringtute chu Kristaah Thlarau chenna In kan nih mai bakah Pa Pathian chenna In (1 Johana 4:15) leh, Krista chenna In (Kolosa 1:27) kan ni a, Trinity (thumkawp Pathian) chenna In kan lo ni ta a ni. Thlarau Thianghlim chenchilhna avanga ringtute nuna thil lo awmte:
(1) Nun thar, mize thar min pe (Tita 3:5, Johana 3:1-8)
(2) Krista ro luahtuah min siam (Rom 8:15-17)
(3) Krista taksa pengah min senglut (1 Corin. 12:13)- “Thlarau Thianghlim baptisma” tia koh a ni bawk.
(4) A ropuina puangchhuaka, a taksa pholanga, a rawngbawl turin Thlarau thilpek min pe (1 Corin. 12:11)
(5) Pathian Thu chu kan nitin nuna nunpui turin min tanpui (1 Corin. 2:12)
(6) Min tawngtai saka, tawngtaina nun nei turin min tichak (Rom 8:26-27)
(7) Felna kawngah min hruaia, Krista duhdana nung turin min tichak (Rom 8:14)
(8) Thlarau ran chu rahchhuak turin min tanpui (Galatia 5:22-23)
(9) A duh loh zawnga kan nunin simna nunah min hruai a, ngaihdamna leh inpawlna thar min siamsak leh thin (Johan 1:9)

(10)                 Tlanna niah chuan min chhinchhiaha, kan chhandamna chu bo thei tawh lo turin min kawlsaka zakhamna min siam (Eph. 1:13-14).

Thlarau Thianghlim tihmitna leh tihlungngaihna

Alex Lalagent Thanga

·       Thlarau chu timit suh ula (1 Thess. 5:19)
          Bible-a thumal “timit” tih hman a nih hian, a sawi tum tak chu “meialh timit, tidai, tireh” tihna a ni thin a; ringtuin Pathian ralthuam, rinna awm phaw a lak chuan mi sual thal alh thei zawng zawng pawh a timit thei a ni (Ephesi 6:16). Lal Isua ngei pawhin, “Hremhmun chu chatuana mei mitlohna,” tiin a sawi ve bawk (Marka (9:43-48). Chutiang chiah chuan ringtute chu Talarau Thianghlim mei alhin min chenchilha (1 Corin. 3;16), kan ngaihtuahna leh kan thiltihah te chuan hmuh theih khawih theiha rawn inpholan a duh thin. Chu Thlarau Thianghlim hnathawh tak mai chu ringtuin a khap thei a, a ngawih bopui thei a, a dodal thei a ni. A chhunga awm Tharau Thianghlim duhdana nung lova ama duhdana a nun veleh Thlarau Thianghlim chu a lo mit thin a ni. Thlarau Thianghlim tihmit theihnate:
(a)  Thlarau Thianghlim hnathawh leh a thiltihtheihna kan dodal/ ngaihnepin (1 Thess. 5:19-21)
(b) Thlarau thilpek kan ngaihthahin (1 Tim. 4:14, 2 Tim. 1:16)
(c)  Pathian ropuina lo langchhuak tur kan dodalin (Eph. 5: 18-19)
(d) Kan nuna Thlarau rah langchhuak tur kan tihmitin (Eph. 4:29-31)

·       Pathian Thlarau Thianghlim chu tilungngai suh u (Ephesi 4:30)
          Thalarau Thianghlim chu lungngai thei a nihna tak mai hian mi nung (person) a nih chianzia a tarlang nghala, nunna neite chauh an lungngai thei a, an lawm thei a, an hlim thei a ni. Chuvangin, Thalarau Thianghlim pawh mihring angin taksa hmuh theih nei lo mahsela, mi nung a ni a, ngaihtuahna (emotion) te pawh a nei a; nang leh kei pawh kan lungngaih theih chuan ani (Thlarau) pawh a lungngai thei dawn lawm ni? Thalrau Thianghlim lungngaih dante:
(a)  Milem biate anga kan nun-in (Eph. 4:17-19)
(b) Dawt kan sawiin (4:25)
(c)  Kan thinurin (4:26-27)
(d) Ruk kan rukin (4:28)
(e)  Thu tha lo kan ka atanga a chhuahin (4:29)
(f)  Khaknain min neihin (4:31)
(g) Min kan ngaihdam duh lohin (4:32)
(h) Inngaihna sualin min neihin (5:3-5)
          Thalrau Thianghlim tihmitna leh tihlungngaihna hian nghawng a nei ve ve a, Pathian duhdana nung thei lo turin min tibuaia, Pathian aw thar hre thei lo turin min zel a thin. Ringtute hian Pathian duhdan aia mahni duhdan kan dah lala, min hruaina kawng aia kan duhna kawng kan laltirte hian Thlarau Thianghlim chu kan lo timita, kan lo tilungngai fo thin. Chutiang laka fihlim thei tur chuan Pathian hnaih ila, a thianghlimna kawng zawh ila, a thuawihna hnuaiah i intulut ang u.


Wednesday, November 8, 2017

Bible Study neih pawimawhna

Alex Lalagent Thanga
Q. Engvangin nge RINGTUTE tan Bible Study neih a pawimawh? 
Ans. Lal Isua chhandamna famkim chang tawha, ringtu kepenna leh thanlenna kawnga pawimawh ber chu Bible chhiar leh tawngtai, Pathian Biak Ina inkhawm kan ti lo thei lo. Chung zingah chuan Bible chhiar hi direct-a Pathian aw kan hriatna hnar a ni deuh ber awm e. Bible chhiar that zia hre viau si hian Pathian Thu kalphung leh awmzia hre miah lovin Bible a chhiar fo theih bawk. Mi tam tak chuan Bible hi kan chik lova, a bung leh chang sawi tumte, a thu kal lam leh hawng lamte ngaihtuah hauh lovin kan chhiar liam puat puat thin. Chuvangin Bible kan chhiar hian chik tak leh ngun takin chhiar ila, a theih phei chuan kan hun awlah kan study thin tur a ni. Bible hi thawnthu bu, thil nihna leh thu dik ziahna bu, engkim Siamtu Pathian a awm chianzia min hrilhtu a ni phawt mai a; a pawimawhber chu PATHIAN THU a nihna hi a ni. Pathian rilru leh a thiltumte a chuanga, mi zawng zawng tana a thil ruahmanna leh remruatna pawh a awm. Chuvang tak chuan ringtute hian Bible chhiar liam mai lovin, kan STUDY a pawimawh em em mai a, chipchiar taka hrilhfiah lovin, a pawimawhna laimu lo tarlang ta ila: 
     (1) Pathian Thu chu dik lo thei lo a nih avangin,
LALPA thu zawng zawng chu fiah a ni tawh, amah ringtu zawng zawng tan ani chu phaw a ni. A thute chu belhchhah suh; chuti lo chuan, a lailang ang chia, dawthei I lo ni dah ang e. (Thufingte 30:5-6)
     (2) Pathian Thu chu a famkim tawh avangin,
He lehkhabu hrilh lawkna thu hria apiang ka hriattir e: tu pawhin heng thu hi a belhchhah chuan, he lehkhabua hremna ziakte hi Pathianin a chungah a belhchhah ve ang; tin, tu pawhin he hrilh lawkna lehkhubu thua mi thu a lak bo chuan, he lehkhabua ziak Nunna Thing leh Khaw Thianghlima a chan chu Pathianin a la bo ve ang. (Thupuan 22:18-19)
     (3) Pathian Thu chuan thuneihna pumhlum (vawrtawp) a neih avangin,
Aw Lalpa, kumkhua atan I thu chu vanah nghet takin a awm a. (sam 119:89)
     (4) Ringtute mamawh zawng zawng chu Bible-ah a kim vek avangin,
Pathian mi chu hna tha tinreng thawk tura kim taka inthuamin a famkim theih nan. (2 Timothea 3:17)
     (5) Pathian thutiam chu tih famkima a awm dawn avangin,
Chutiang bawkin ka ka atanga ka thu chhuak chu a awm ang; eng mah tih        nei lovin ka hnenah a kir leh lo vang a, ka duh ang chu a tizo zwk ang a, thil       ti tur aka tirhnaah chuan a hlawhtling bawk ang. (Isaia 55:11)
     (6) Ringtute min tifinga, thutlukna dik siam turin min tanpuia, hlimna leh lawmna min thlen thin avangin,
     Lalpa chuan finna a pe thin a, a ka atang chuan finna leh hriat thiamna a lo chhuak thin a ni. (Thufingte 2:6)  
     (7) Ringtute thlarau nunah puitlinna min siam avangin,
     Nausen piang hlimte angina thlarau lam hnute, eng mah pawlh loh chu chak rawh u, chumiah chuan chhandamna tling khawpa in thanlen theih nan. (1 Petera 2:2)
     (8) Ringtute kal sualna lakah min venga kawng dik min kawhhmuh avangin,
     I thu hi ka ke atante hian khawnvar a ni a, ka kawng atan eng a ni. (Sam 119:105)
     (9) Bible chu thutak hnar a nih avangin,
     Anni chu thutakin tithianghlim rawh, I thu chu thutak a ni. (Johana 17:17) 
     (10) Bible chu Pathian malsawmna hnar a nih avangin,
     Ani erawh chuan, “A ni; nimahsela Pathian thu hriaa zawmte hi mi hamtha an ni zawk e,” a ti a. (Luke 11:28) 
     (11) Bible chu hnehna hnar a nih avangin,
     Tin, Chhandamna lukhum leh Thlarau ngunhnam (Pathian Thu chu) la ula. (Ephesi 6:17) 
     (12) Bible chu thiltihtheihna hnar a nih avangin,
     Chanchin Tha chu ka zahpui si lo va; tu pawh a riang apiangte tan chhandamna tura Pathian thiltihtheihna a ni si a; a tirah Juda mi tan a ni a; tin, Grik mi tan pawh a lo nil eh a. (Rom 1:16)  

MIZO ȚAWNG ZIAH DIK I DUH EM?

            ṬAWNG ZIAH DIK I DUH EM? Ziaktu: Nununa Renthlei July ni 15, 2019 Mizo ṭawng ziah dik hi thil harsa niin i ngai ṭhin em?...