Thursday, August 11, 2016

Pulpit rawngbawlna


Alex Lalagent Thanga 


            Pulpit rawngbawlna han tih hian thil tam tak chu kawk thei mah se, “sermon” (Pathian thu hril/ puanchhuah) a kawk deuh bika, a pawimawh zia leh ringtute’n kan mamawh zia chu sawi nawn ngai lovin kan hre theuh awm e. He article-ah hian sermon kalphung (homiletics) leh Bible hrilhfiah dan (exegesis) lam kan sawi hman dawn lova, thuhriltu (preacher) tihmakmawhte erawh sawi ngei kan tum dawn a ni.
            Pulpit rawngbawlna hi zawhte upata upat vang ngawt te, piantharna a rei tawh vang ngawt te, lehkha thiam/ zir san avang ngawt te, hna chelh a that (san) vang ngawt te, hausat avang ngawt te, kohhranah thilpek pek that avang ngawt te, tawngkam thiam avang ngawt tein miin Pathian thu a hril tur a ni lova, piangthar lo phei chuan tih loh tawp tur a ni. Hei hi Thlarau Thilpek anih avangin hril tura Pathianin a kohvate chauhvin an hril tur a ni(1 Kor. 12:7-11, Eph. 4: 11). Thuhril tura Pathian mi ruat leh ruat loh chu thuhriltu thinlungah a fiah em em a; a ngaithlatute nun atang pawh a hriat theih bawk. Pathian mi ruat thuhriltu chuan mite tuihalna a siamsaka, mite nun a siamtha a, thlarau bo a man thin. Thuhriltu chuan pulpit-a a din hmain a thusawi tur chu ngun takin a zirchiang tur a ni a, a thuken (message) atang mite’n malsawmna an dawn hmain amahin Lalpa hnen atanga aw thar leh thlarau lam pawlna thar a dawng ngei tur a ni. Thuhriltu chu mipui aiawha Pathian dawrtu leh mipuite hnena Pathian thu puangchhuaktu anih avangin hengte hi a tihmakmawhte an ni:
(1) A thusawi ngaithlatu turte mamawh chu Pathianin a hriat avangin a thusawi tur chu Pathian a dil thin tur a ni. Tling lutuka in ngaite hi Lalpan a hmang ngai lova, Lalpa lova tling lo leh tlei thei lo te hnenah Pathian chu chawl lovin a inpuang thin.
(2) A hun leh a hmun azira thupui vuah/ thlan thiam a pawimawh hle ang. Sermon thupui vuah/thlanthiam hi a pawimawh em em a, mi beng verh zawng tak thlan thiam a tha.
(3) Tawngtaina leh Bible study nan fianrial hun a hmang thin tur a ni. Mipui hmaah a inlan hmain Pathian hmaah a inlan ngei tur a ni a, Thlarau Thianghlim aw thar a hre thin tur a ni. Keini Mizo-te hi a van tla ngaisang mi kan ni a, "ka inbuatsaih loh zawk Lalpan sawi turin min ti tlat mai" tiin pulpit lawn hnuah sermon kan thlak chawk. He tiang thuhriltu chuan Lalpa a rawn ngai lo tih a chiang a, mahni intih ropui, intih rau leh sermon intih ngah vang a ni zawk fo.
(4) Kan sawi tur Bible chang chu mahni phak tawka zirchian tur a ni a, a tanpui theitu tur lehkhabu dang chhiar zau pawh a tha viau ang. Kan chang thlan chu anihna ang taka sawi tum tur a ni a, mahni duh dan leh rilrem dana hrilhfiah tur a ni lo.
(5) Mi tihdan (style) a lachhawng (copy) tur a ni lo. Kan thusawi dan, kan chet dan, kan tawng kauchheh leh kan hawihera mahni nihna (originality) dik taka lan hi a tha ber fo.
(6) Kan thusawi uar leh uar loh a zira awki thlak thiam a tha a, taksa pawh a tuldan a zirin tihchet tur a ni. Kan thusawi ngaithlatute chu mitmeiin ven vek tur a ni a, en bik neih loh a tha. A hnug kil bera thu pawh kan mitin kan enkual thin tur a ni. Chu chuan mipuite ngaihtuahna (attention) a fawkkhawma a venghim thin.
(7) Mi thusawi atanga kan hriat emaw, lehkha kan chhiar atanga kan hriat emaw kan sawichhawng (quote) anih chuan a sawitu leh a ziaktu kan sawi ngei ngei tur a ni. Hei hi tunlai Bible degree neite hian kan tlakchham ber a ni awm e. Mi thu sawi leh ziah te hi mahni irawm chhuak ang taka sawi ka hre fo. Heng mite hi thu leh hlaa rukhmangte ka ti tawp.
(8) Kan thusawi (sermon) chu uluk leh awmze nei taka rem khawm tur a ni a, ruhrel felfai taka buatsaih a pawimawh hle. Entirnan:
(a) Introduction
(b) Body/ text
(i) What?
(ii) Why?
(iii) How?
(c) Conclusion
(d) Application
(9) Entirna/ tehkhinthu hian kan thuhril a tifiah a, mipuite rilru pawh a khawih thei hle. Kan mita kan hmuh leh kan tawn hriat ngei atanga entirna (tehkhinthu) siam hi a tha ber awm e. Lal Isua pawh khan a hunlaia thil thleng leh dinhmun hmangin tehkhinthu a sawi thin. Entirna tam lutuk erawh a tha lo.
(10) Thumal (word) harsa leh thuk hmang lovin mi mawl ber pawhina a hriatthiam theih tur thu hman a tha.
(11) Hun hi vawn dik leh ngaih pawimawh thiam a tha a, hman (adjust) thiam bawk tur a ni. Mi thenkhat chu sermon thuhmahruaiah kan hun zatve lai kan hmang ral thin.
(12) Kan rilrem vak lohte nun ena sermon siam/ inbuatsaih vak a awm theih a, Lalpa erawh a ropui ngai lo. Kan chang thlanin enge a sawi tum, tih aimahin kan sawi tum hrilhfiah leh nemngheh nan Bible chang kan hmang mai zawk a ni. A bawplawk tawka Bible chang lak tur a ni lo.
(13) Mahni chanchin leh tawnhriat (experience) sawi fo tur a ni lova, kan testimony meuh pawh Lalpan rem a tih loh chuan mipuite tan thlemna a ni thei bawk.
#Eng tiangin nge pulpit rawngbawlna kan lo neih ve thin?
NB: Lalpan tul atih chuan kan la chhunzawm zel dawn a nia... 

No comments:

Post a Comment

MIZO ȚAWNG ZIAH DIK I DUH EM?

            ṬAWNG ZIAH DIK I DUH EM? Ziaktu: Nununa Renthlei July ni 15, 2019 Mizo ṭawng ziah dik hi thil harsa niin i ngai ṭhin em?...