Monday, January 22, 2018

THUPEK ROPUI


Alex Lalagent Thanga

Thupek Ropui
“Nimahsela, zirtir sawm leh pakhatte chu Galili ramah, Isuan tlang a ruatsakah chuan an kal a. Tin, amah an hmuh chuan chibai an buk a; thenkhat erawh chuan an ringhlel a. Tichuan, Isua chu an hnenah a lo kal a, an hi ho chu a bia a, ‘Lei leh vana thuneihna zawng zawng ka hnenah pek a ni tawh. Chutichuan, kal ula, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim hmingah chuan baptis ula, thu ka pek zawng zawng che u pawm turin zirtir rawh u. Tin, ngai the u, kei kumkhuain, khawvel tawp thleng pawhin, in hnenah ka awm zel ang,’ a ti a. (Matthaia 28:16-20)
               He Bible chang hi Thuthlung Thar a Bible chang lar tak leh sawi hlawh tak mai a ni a, kan biak Pathian, mi nung pathum (Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim) pumkhat an nihchianzia tarlangtu pawimawh tak a ni bawk. Mihringte’n kan ngaih pawimawhte chu kan damlai ngeiin kan sawi fova, kan nupui, fanaute leh thian tha unaute kan fuiha, kan zilha, thu tha hle tha kan hrilh thin. Mahse chung zawng zawng sawrkhawmna chu kan awm tawh dawn loh huna kan thusawiin a khaikhawm fo. Pa in a thih dawnin a fate hnenah ro a sem thin a, thurochhiah a nei thin. Chu thurochhiah chu ‘Ka pa ngaih pawimawh ber’ tiin zawm ngei ngei kan tuma, kan thinlungah kan vawng reng thin. Chutiang chiah chuan Lal Isua pawh khan kum thum leh a chanve chhungin a zirtirte hnenah thu tamtak a sawi a, vanah lakchhohva a awm dawn meuh chuan a ngai pawimawh ber, thu a sawi ta a ni. Lal Isua kha thihna hneha a thawhleh hnu khan ni sawm li leh zan sawm li, he khawvelah a awm leh a, mi tamtak hnenah a inlar a. He thu chah ropui a sawi dawn hian mipui group thum a ko khawm a: (1) A zirtir sawm leh pakhatte (Mat. 28:16), (2) Mipui zanga aia tamte (I Kor.15:6), (3) nang leh keite kan ni. Matthaia 28:20-naah, ‘kei kumkhuain, khawvel tawp thleng pawhin, in hnenah ka awm zel ang,’ a ti a; vawiinah khawvel a la tawp loh avangin nang leh kei pawh kan lo tel ve a ni.
          Lal Isuan tlang a ruatsak, Olive tlang (Tirhkohte 1:10-12) ah chuan an kal khawma thupek ropui a pe a. Mizo tawnga ‘Thupek Ropui’ han tih ngawt hian Marka 12:28-34 nen hriatfin a awl hle. Lehkhaziaktute zinga mi pakhatin Isua hnenah, ‘thupek zawng zawngah eng hi nge ropui ber?’ tiin a zawt a. Isuan, ‘A ropui ber chu hei hi a ni: Israel hote u, ngai the u, Lalpa kan Pathian chu Lalpa pakhat chauh a ni a, Lalpa I Pathian chu I thinglung zawng zawngin, I thlarau zawng zawngin, I rilru zawng zawngin, I chakna zawng zawngin I hmangaih tur a ni. A dawttu chu hei hi a ni: Nangmah I inhmangaih angina I vengte pawh I hmangaih tur ani,’ tih hi, a ti a. Thuthlung Hluiah khan Pathiain Mosia hnenah ‘Thu sawm pek’ (‘Dan sawm pek’ tih tur a ni lo) a pe a, Thuthlung Tharah pawh chu mi thupek zawng zawng zinga ropui ber chu Isua an zawta, Isuan a chhang ta a ni (Marka 12:28-34, Matthaia 22:34-40, Luka 10:25-28). Tuna kan sawi thupek zawng zawngte hi ‘commandment’ tih a ni a, ‘Commandment’ chu lal-thuneitu-in a hnuaia awmte hnena a thupek, thil tih tur emaw, tih loh tur emaw a phut tlat sawina a ni. Matthaia 28:16-20 erawh hi chu ‘Great Commandment’ ni lovin, ‘Great Commission’ tih a ni a, Mizo tawng chuan ‘Thupek Ropui’ ni tho mahse, ‘Commission’ chu ‘thupetu (lal) a awm tawh dawn loh avanga a aiawh tura a tih, a hming pu tura a tih, dikna leh thuneihna a pek tel’ sawi nan an hmang thin. Lal Isua pawh vana a lawn tawh dawn avangin he thu hi min pe ta a ni. Chang 18-ah lei leh vana thu neihna zawng zawng a hnena pek a nih tawh thu a sawi a, a va ropui tak em! Setana’n thiltihtheihna nei mah sela, nang leh kei erawh chuan thuneihna kan nei a ni. Tualthattu leh police chuan silai an nei ve ve a, police erawh chuan silai hman theihna leh dikna (right) a nei tel tlat. Chutiang chiah chuan Setana’n thiltihtheihna chu nei ve mahse, Lal Isuan Kalvari Croos-ah min hnehsak tawha, a thuneihna a chhuhsak tawh a, nang leh keia hnenah min pe tawh a ni. Amen.
          Matthaia, Marka, Luka, Johana leh, Tirkohte Thiltih hian thupek (commission) an nei vek a, Matthaia erawh chuan mi dang tuma tarlan loh, ‘zirtir (hnungzui) a siam’ a rawn sawi a, hei vang tak hi ‘thupek ropui’ a nihna pawh chu a ni. Lal Isua leh a zirtirte hunlai khan Israel mipuite chu Rom sorkar thuneihna hnuaiah awm mah sela, B.C 400 bawr vel, Persia kut hnuaia an awm lai atang tawh khan Greek mifingte philosophy chuan khawvel a la chiah chho tan a. Alexander Ropuia’n Persia a han hneh chiah phei kha chuan Greek philosophy leh civilization khan khawvel a luahhneh hle a nih kha. Socrates-a’n Ploto a zirtir a, Plato-a’n Aristotle, Aristotle-a’n chung philosophy-te chu remkhawmin “Platonic Academy” a ti ta a. Plato ngat phei chu ‘father of philosophy’ ti a chawimawina pek a ni. Chu zirna run atang ngei chuan Alexander Ropuia pawh Aristotle-a kuthnuaiah a lo seilian a. Greek hovin finna a zawn nasatzia chu Tirkoh Paula pawhin I Kor. 1:22ah a lo sawi ve bawk. An mifingte khan an thil zir leh an thil hriatte, an finnate chu an zirtirte hnenah nghet takin an tuh tlata, an hnung zui turin an chher a, an siam thin a ni. Chutiang chiah chuan Lal Isua pawh khan a zirtir 12 te kha kum thum leh a chanve chhung meuh mai a chher a, zirtirah a siam a, a zirtirte pawhin midang zirtir (hnungzui)a an siam theih nan thupek leh thuneihna a pe a. Chu thupek chu vawiina Krista taksa peng zawng zawngte tihmakmawh a lo ni ve leh a, keimahni chauhva kan tih theih dawn loh avangin, kalsan tlak lote hnenah, ‘Kei kumkhuain, khawvel tawp thleng pawhin, in hnenah ka awm zel ang,’ a ti. Hawh u, chhandamna a duh tawk mai lovin, zirtirah I siam zel ang u!

No comments:

Post a Comment

MIZO ȚAWNG ZIAH DIK I DUH EM?

            ṬAWNG ZIAH DIK I DUH EM? Ziaktu: Nununa Renthlei July ni 15, 2019 Mizo ṭawng ziah dik hi thil harsa niin i ngai ṭhin em?...