Tuesday, January 19, 2016

REMEDI (Mizo version)



REMEDI (REFUGEE MEDICAL INSURANCE)- Mizo Version

Tunlai chu Health Isurance chungchangah zawhna ka dawng nasa lutuka, keini mizo unau te hian kan lo hriatthiam loh ka hlauh em a vangin ka thiam tawk te in ka rawn ziak ve a ni e... Vawin a kan officer te thu chhuak then khat te:
# Health Insurance
UNHCR card vuantu emaw, aylum seeker card vuantu (2013 mobile registration-a card dawng ho) te'n Health Insurance an neih chuan damlohna avanga dawmdawi in a mu emaw, accident avanga damdawi in a mu te chu engmah pek ngai lo in Helath Insurance hian a pek sak ang.
# December 31, 2014 hma ngei hian Health Insurance hi neih theuh tum tur ani.
# UNHCR, IAD leh TUNE company te chuan Health Insurance hi chi 2 in an then hrang a: GHS (Group Hospitalization Scheme) leh PA (Personal Accident) te an ni.
# GHS Insurance hi mi pakhat tan Rm-120 a ni a, chhungkua (member 5 chin, nu leh pa leh fa 3, an fa te hi kum 18 hnuai lam an ni tur a ni) tan chuan Rm-140 a ni ang. Chhungkua member 5 ai a tam an nih chuan member pakhat ah Rm-20 zel in a pung ang. (Entirnan, member 6 an nih chaun Rm-160, member 7 an nih chuan Rm-180) a ni ang.
# Health Insurance tan hian a hranpa in card a awm dawn lo a, i UNHCR file/system ah khan an kawp mai zawk dawn a ni. Tin, Health Insurance hi kum khat tan chauh a ni (e.g. July 1, 2014 ah i lei chuan July 1, 2015 ah a thi anga, i siamthar (renew) leh a ngai dawn a ni).
# Community (e.g. ACR, MRO, CRC, etc) card vuantu, Fraud case-a man tawkte, a phek hlai vuantu te (UNHCR card tih bo vanga a phek hlai vuan ni lo) chuan Health Insurance hi an lei ve thei lo ang.
# GHS in a huam chin te chu:
1. damdawi in a mut man ni 25 thleng
2. ICU (Intensive Care Unit) ah a mu a nih chuan ni 12 thleng
3. Damdawi in a anpek (supply) zawng zawng
4. Inzei dawna check up na man
5. Inzeina (operation) man
6. Inzei (operation) dawna an hman damdawi man
7. Dawmdawi in a mut chhungin doctor te rawn kanna man ni 25 chhung
8. Dawmdawi in a mut chhungin specialist te rawn kanna man ni 25 chhung
9. Ambulance leh Medical report man te an ni.
# Mimal emaw, chhungkua (member 5 chin) chu REMEDI hian kum khat tan Rm-10,000 (sing khat) thleng a tumsak thei ang a, chhungkua (member 6 chunglam) te chu Rm-12,000 (sing khat sang hnih) thleng a tum sak thei ang. GHS hi kum kum 16- 64 mi te tan a ni.
# He insurance hi natna (HIV, TB, etc) neite chu UNHCR, IAD in a contact a, a thlawn in a pe dawn a ni. (IAD atanga phone call dawng zawng2 te kha chu a thlawn a dawng tur te an ni a, mi tam tak chu phone tlang theih loh an awm a, natna nei a, phone call kan dawng lo anih chuan IAD ah a rang lamin in report tur a ni).
# Phone call dawng ve lo te kha chuan a chunga kan tarlan ang khian kan lei a ngai ang.
# Helth Insurance hi kan lei a nih chuan direct in a hman theih nghal dawn lo a, kan lei atanga ni 60 hnuah chauh anung (activate) dawn a ni. (Entirnan: June 1 ah lo lei ta la, August thla ah chauh i hmang thei ang)
Amaherawh chu vanduai thil thuah accident (car accident, bike accident, etc) i tawk anih chuan Insurance hian a cover sak thei ang che.
# Heng natna te hi Insurance chuan a tumsak thei lo ang:
thisen sang, thisen thlum, zun thlum, beng na, hnar na, hrawk na, taksa chhunga bawl, cancer, kal a lung awm, heng natna te hi a tumsak thei lo ang. Tin, naupai, nau hring, nau chhiat, mahni leh mahni in ti hlum/ intih hlum tum, rilru lama buaina nei/ rilru kim lo, mahni taksa chhunga thil tha lo dah ho te hi chu Insurance in a tum sak thei lo ang.
# Private clinic/ hospital ah he Insurance hi a hman theih loh bawk a, Government Hospital (sawrkar damdawi in) ah chauh a hman thei ang.
# Government Hospital ah i lo mu dawn anih chuan Deposit pekna counter-ah khan i UNHCR card i va keng anga, "REMEDI Health Insurance ka nei" tiin i va sawi anga, an computer system ah an lo check ang a, i nei anih chuan pawisa i pek a ngai lo ang.
# Health Insurance a thlawna dawng ve lo te'n lei theuh i tum ang u, nakinah kan inchhir palh ang e. A leina kan nei thlawt lo anih chuan IAD ah kan harsat thu kan hrilh dawn a nia. Tin, Health Insurance avang hian IAD pawh in harsa tanpuina hi kawng tam takah a ti tawp ang. Mi harsa pangai in an hmu thei tawh lo ang.
# PA (Personal Accident) ve thung hi chu GHS lei tawh hnua lei belh leh tur (extra protection) chauh a ni. Mi pakhat tan Rm- 11.50 chauh a ni, kum khat validity a ni bawk.
# PA Insurance hi chu accident vanga hliam tuar, taksa peng, kut ke hlauh te tan bik liau2 a ni a, kum 18- 64 mi te tan a ni. Accedent vanga kut ke kim lo an nih chuan Rm-23,000 (sing hnih sang thum) thleng a tum sak thei a, vanduaina a tawh avanga tanpuina (bereavement) Rm- 2,000 (sang hnih) leh damdawi man Rm- 2,000 thleng a tum sak ang.
# PA hi I lei anih chuan invenna ah i unau hnai ber emaw, I chhung hnai vai, i mi rin pakhat hming leh phone number chu i pe tel anga, vanduai thil thuah accident I lo tawk anih chuan ani’n i hming in a lo tihsak thei ang che.
# Zawh duh I nei anih chuan UNHCR Insurance Hotline 0123306469 ah Monday – Sunday, 8am – 8pm a zawh theih e.
# Eng tin nge Health Insurance chu kan lei theih ang? July thla a tang Insurance hi hmalak tan a ni dawn a, UNHCR, IAD leh TUNE company te community hrang2 ah an rawn kal kual dawn a, chu tah chuan lo in register nghal mai tur a ni. Chu tah I in register hman lo anih chuan hmun hrang2 a TUNE OFFICE ah te pawh a in register thei dawn a ni.
# Zawhna dang I la nei anih chuan min rawn call mai dawn nia….
In thawhpui,
Alex Lal Agent Thanga, UNHCR, IAD Department
Phone: 017-2080-747 

'UNIVERSITY LO CHHUAH DAN'



'UNIVERSITY LO CHHUAH DAN'
(The rise of University)  
By- Sir Rodingliana  

Hmanah he thu hi group dang leh newsletter ah ka post ve tawh thin a. Tun tum chu kan IELC FB-ah ka han post ang e. 
Hun laihawl (Middle Ages, AD 500-1500) inkara khawvel history lo siamtu chu a hunlaia khavel inawpna leh kalhmang kha a ni a. AD 0-400 inkar kha Roman sorkar hnuaiah khawvel awm hunlai a ni a. Rome ram awpah khan Greek finna leh nunphung (Hellenism) a lar hle a. An thu leh hla (Literature) hian tun hnu thleng pawhin education fields ah hmun thuk tak a la luah a ni. Tichuan Rome Emperor Constantine (c. 272-337) chu kristianah inletin khawvelah sorkar pakhata Emperor hmasa ber a ni a. 
HUNLAI HAWL (MIDDLE AGES) 
Tichuan AD 500 chho atang chuan HUN LAIHAWL (Middle Ages) hi a lo intan ta a. Abik takin Hunlai hawl hmasa lam AD 500-800 inkar vel hi Dark Ages tiin an koh a. Rome sorkar tlukchhiat hnu chuan khawvel chu Hun Thimpui (Dark Ages) ah a lut ta a ni. Rome sorkar hunlai khan sorkar chak takin khawvel a awp a. A lo tlukchhiat hnu chuan Rome ram pawh hmun tam takah kehdarhin hmantin mahni awm awmin, a chak leh huai huai apiangin lalna an vilik tawh mai a ni. 
Chutah sakhaw lam nun a chhe em em a. A tlahniam a. Mahse mi thianghlimten hmun bik inkhuarin nun thianghlima nung turin sakhaw dan nen nitin hun hman duhna a lo awm zel a. Heng hun laia sakhua leh zirna, thiamna leh culture nun mawi humhalhna, sakhua tana inserh thianghlimna leh thiam zirna awmchhun chu Monastery a ni. 
He kristian monastery dinchhuaktu chu hmanlai Faraw bawihte tuallenna Aigupta ram mi, St. Anthony a ni. Kum zabi 3 na bawr velah a ni. Amah ngei pawh hi inserh thianghlim (ascetic life) tak niin, “I neih zawng zawng chu hralh la, pachhia te hnehah pe rawh” tih Bible Chang chu thawklehkhatah zawm nghalin a nun pum chu a lo inserh hrang ta a. 
Tichuan khawvel chu Hun thimpui (Dark Ages) in a nuai vel a. Chuvangin monastery chu engkim deuh thaw inzirna leh humhalhna hmun awmchhun chu a ni. A hun laia mite leh khawvel khan Monastic life an ngai pawimawh hle a. Ram tinah monastic movement chu a lo darhzau zel a. Sakhaw lam chauh nilo, Science thiamna thlengin a inzirtir a. Kristian movement chuan zirna a ngai pawimawh chho tial tial a. Isua chhungkhat Juda ho phei chuan “Khawvel hi naupang thaw-ah a innghah a ni” tiin naupang hi nasa takin an lo zirtir a ni. 
University ngei mai chu
Tichuan, zirna runsang university lo chhuahna dan chu Middle Ages a kohhran inzirtirna atang a lo intan a ni. AD 800-a French Lal ber, lal fel leh Kristian sakhaw mi em em, King Charlemagne hunlai atang tawh khan Khawvel thiamna lama harhna (Intellectual Awakening) a lo intan daih tawh a. Hei hian Europe khawmual pum nunah bu khuarin a lailum a luah nghet em em a.
A tirah chuan cathedral school angin bul tanin a zirtu pawh clerics tiin an koh va. Tichuan hun lo kal zelah chuan mite thinlungah thiamna purchawk chakna a lo lian deuh deuh a. hall-ah te, chhuatah te, roomah te inzirtirin bul an lo tan ta a ni. A tir phatah chuan thil chi 4 a bikin an thlur a, Chungte chu Law, Theology, Medicine leh Arts lam hawl zirna a ni a. Pathian thu (theology) zirna chuan zau tak a huam a. Chuvang alawm Middle Ages atang tawhin ‘Theology is the queen of science’ tiin an lo koh phah ta a ni. Hei hi French ramah khuan a ni a. 
Tichuan, University hmasa ber, University of Bologna (AD 1088), A hnu deuhah University of Oxford (1096), in a rawn dawt leh a, University of Paris (c. 1150) a lo piang chhuak ta a ni. 
Chutiang zel chuan University of Cambridge a lo piang leh a. Tunlai University kan neih hi ram tinah a darh zau ta zel ni. A tul ang zelin subject hrang hrang kan lo zir ta a ni. A tirah chuan Bachelor of Arts (B.A) ni turin kum khat leh a chanve atanga kum hnih thleng an zir thin. Canon leh Civil law pawh an uar hle. 
Europe khawmual pui khu a tir phat atangin Kristian sakhua lenna a ni a. Asia ram angin Buddhism, Hinduism, Islam emaw Shamanism, sakhua dang dang awm ve lohna a la ni rih a, French King Charlemagne hun lai khan Muslim arm forces in a rawn bei tawh a, an lo tudai a. Chumi tih loh, tlai khawhnu-ah tuna kan sawi sakhua te hi an zuk thleng ve chauh zawk a ni a. Europe Kristianna chu Roman Empire tluk chhiat hnu, AD 500 chho vel atanga intanin vawiin ni thleng a ni a. Kristian Monastic movement leh Missionary te thahnemngaihna in Kristianna chu Europe ramah khuan a lo len phah ta a. Tunlai university lo pianchhuahna khawmual a ni. 
Tlangkawmna
Zirna hi Bible-ah Thuthlung Hlui lai atangin kan hmu tawh a. Aigupta, Babulon Persia leh Greek hunlai te, Rome hunlai tein an lo ngai pawimawh em em a. Israel fate pawh kha Mosia Dan Sawm Lakna Sinai tlang atangin zirna (Written Education) chu a lo intan a ni. Israel te lehkha hmanga thiam zirna hmasa hmun pawh Sinai tlang ani. Tunlai University lo intan dan pawh Kristiante tihchhuah tih a kan hmu thei a. Chu chu khawvelah a lo darhzau zel a ni. 
Zofaten monastery kan nei ve tlat mai. Chu chu pipu hunlai atanga an lo koh thin, Zawlbuk ngei kha a ni a. Khawtlang nun mawi, hnam nunphung zirna leh inhumhalhna, engkim naupan lai atanga an lo zirchhuahna chu he Zawlbuk Institution hi a ni a. A bikin culture leh tradition lam a ni tlangpui a. Mithiamten an sawi angin Tlawmngaihna pawh hi Zawlbuk institution atanga zirchhuah a ni tlangpui a ni awm e. 

Meeting Minutes Ziah Dan

Alex Lalagent Thanga 

            A thupui atang reng hian ka cho rual loh a ni a, kei teh meuhin a Meeting Minutes Ziahdan tih thupui hmanga article ka han ziak tur chu ka huphurh hle a, mahse “ka ziah si loh chuan tunge ziak bik chuang ang le?” tiin ka inhnem chawp a, kum naupang tak leh meeting pawh la thu tam lo hle hian ka thlirna tukverh zimte atang hian ka han thai kual ve leh a ni e. Tv. Lalpanliana (MMC/F Clerk) hian ziak tura min REQUEST pawh ka ni hran lova, keima’n ka vei ve em a vangin inthlahrung taka ziak mai zawk ka ni. MMC/F secretary dinhmun atangin secretary chanvo leh mawhphurhnate chauh ka rawn tarlang ngam ang a, Meeting kaihhruai dan leh Committee member-te mawhphurhna erawh chu tarlan a ni lo.
Minutes pawimawhna: 
            "Minutes" kan tih te, "Journal" kan tihte hi a ziak dan thu-ah a dik ber tih tura dan leh ramri kham a awm chuang lo va, tuna kan thu ziak tur hi secular lam atanga thlir chuan a danglam deuh mai thei a, engpawhchu nise Academic thlirna kotlang atanga thlir chuan a tam zawk chu inang turah ngai phawt mai ila, a tha awm e. Tuna kan tarlan tur pawh hi a dik ber leh tha ber a ni lo tih chu thil chiangsa a ni. Mi tin hi tawngkam kan hman thiam dan a inang lo ang bawkin kan thu phuah dan pawh a inang lo ngei ang. Ziaktu thahnemngaihna erawh chu, "University/ College-a zir chhuak (degree holder) ni si, atak rama tawnhriat (experience) la nei lo ka thalai puite kaihhruaina atan, zirna runa zir ve lote inchherchhuah nan leh mahni inenfiahna atan” tih a ni.
            Upain," Unau thawnthu sawi dan pawh a dang e," an lo tih thin angin thu hi kaa sawi ngawt chu boruakah a zam ral a, a hnuah sawi leh dan a inang lo fo thin. Patmos thliarkara Johana hnena thil lo thleng tur thuruk Pathianin a hriattir dawn pawh khan lehkhaa ziak turin a tir a nih kha. Nupa inthen tam tak pawh hi an chungchang han tihfel dawn tak tak chuan, "Min ma" tih leh, "Ka ma lo che" tih hi thu buai lian takah a chang fo thin. A chhan chu ziaka thu dah thlip thlep a awm loh vang a ni fo. Chutiang bawkin pawlho (Fellowship) emaw, insuihkhawm (Association) emaw, kohhran (Church), etc,. a lo dinin rorel leh sawiho tul thil a lo awm thin a, mizia leh ngaihdan inang lo tak takte, rorelhona a nih avangin thu tihtlukna chu ziaka fel taka dah a tul thin. Chutianga rorelhona thu tlukna ziaka lo chhinchhiah chu “Minutes” kan tih tak pawh chu a ni a. Pawlho tam berah chuan SECRETARY hna a ni thin. Chuvangin secretary chu thinlung thianghlim tak pu mi a ni tur a ni.
Ziaktu mawhphurhna leh hriat tur pawimawhte:
            Rorel minutes ziah dan leh a ziaktu mawhphurhnate kim chang tak leh tha tawkin pho chhuak thei lo mah ila, a tlangpui pawimawh zual han tarlan tum ta ila:
(1) Ziaktu (secretary) chuan rorel thu tlukna siamna turah zalen takin vote a pe thei a, a pe ngei tur a ni (vote pe lo, Neutral-a awm hi mi dawizep thuamhnaw a ni).
(2) A tul hle loh chuan sawihonaah inrawlh tam lutuk lo se a tha. A minutes ziak a tifel lo thei a ni.
(3) Rorel minutes chu rorel zawhah kim takin a chhiar chhuak ang a, a ziak ang anga chhiar tur a ni. Chhiar paha ziah loh dana tawngkam her rem tur a ni lo. Nemngheh a nih hmain siam that ngaite a siam rem ang a, pawm a nih hnuah leh hming ziah (sign) hnan a nih hnu chuan engmah a tidanglam tur a ni lo.
(4) Thu chu beng lut nuamzawng (a dengkhawng lo zawng)a ziah tum hram hram tur a ni.
(5) Thu ziak chu mahni tawng (roreltute tawng hman) a ziah a tha ber a, hnam dang tawng tel lova ziah fiah theih tum hram a tha. A tul hle a nih pawhin a sawi fiah nan braket ( ) chhunga dah tur a ni.
(6) Thu tlukna chu a nihna ang taka ngaihnuam tak si, tlang taka ziak tur a ni. Pehhel kual vak tur a ni lo. Entirna pakhat han tarlang ila, "Keini MMC chuan kan member zinga mi, thi an awm chuan ralna cheng  Rm-8,000 (sang riat) pek ni se" tiin kan rel a. Ziaktu chuan , "MMC member zinga mi chhiatna tawk an awm chuan" tiin a lo ziak a. Vanduai thlak takin kan member pakhat in (house) a kang hlauh mai a, thenkhat chuan, "Hei aia chhiatna tawk an awm chuang lo" an ti a. Thenkhatin “mitthi chauh a ni kan rel ni" an ti bawk a. An buaina chu thu a nihna ang taka ziak lova, a pehhelna chuan buaina a tichhuak ta a ni. Chuvangin ziaktu  chuan tlang taka ziah tur a ni.
(7) Kan thu ziak chu nakin kum tam tak liam hnu, rorelnaa tel ve lote pawhin an chhiara an hriat thiam/fiah theih tura ziah tur a ni a, tawi kimchang taka ziak a tha ber a, amaherawhchu tih tawi tum luat vanga a fiah dawn loh ai chuan a seiin pawina a nei lo zawk.
(8) Rorel thu tihtawpna thu inang vek hman hi a dik lohna sawi tur chu awm lo mah se, a lo ngaithlatu tan beng a kham thei a, chuvangin a remchan dan angin tawngkam thlak thin tur a ni. Entir nan- thu tawp apianga, "nise tha kan ti" ti vek loin, "rem kan titlang; kan duh tlang; a ni ang; ruat a ni; thlan a ni; kan ruat; kan thlang; etc,." tiin.
(9) Ziaktu chu ziak leh chhiar a thiam tha tur a ni.
(10) Ziaktu (committee member-te pawh a huam) chuan Meeting hun chhunga mimal inhnialna emaw, thu inchuh emaw, member-te thu sawi reng reng hmun dangah a sawi tur a ni lo. Hei hi committee mawngpawp kan tih fo kha a ni. Meeting thu tlukna (thu passed) chauh a sawi tur a ni.
(11) Ziaktu hian Agenda a thawh ve thei a, meeting sawmnaah pawh tarlang thei se duhthusam a ni.
(12) Meeting kaihruaitu hian rorel thu hlaah tihhmaih a nei thei a, ziaktu hian a hrilh (puibawm) thin tur a ni.
Minutes ziah dan tlangpuite:
(1) Committee pawlho Hming; A hun; A hmun; Kaihruaitu (chairman) hming; member kalte hming emaw, a zat emaw, Hunserh hmangtu leh hman dante ziah tur a ni.
(2) Rorel hmain chairman-in committee a koh chhan emaw, thuhma emaw, a sawite chu tawi kim taka ziah luh tur a ni. Abiktakin Emergency Meeting-ah chuan ziah ngei nise a tha awm e.
(3) Hunserh (devotion) hmangtu hming leh a Bible chang chhiar bung leh chang te, a hla thlan number-te, a thu sawi (fuihna) tlangpuite chu tawi kim taka ziah luh tur a ni.
(4) President report emaw, secretary report emaw, midang report a awm chuan tawi kim takin a thu tlangpui (summary) hriat theih tura ziah luh bawk tur a ni.
(5) Sum vawngtu (Treasurer) hnen atanga sum dinhmun report pangngai (endiktute endikna awm lo) chu, "Treasurer hnen atangin sum dinhmun report kan ngaithla" tiin a tawk a, kan sum neih zat a number-a ziah luh a tul lem lo (kan ziak lut anih pawn a sualna viau erawh a awm lo). Pawl ho thlan sum endiktu (convener) hnen atanga sum report kan ngaithla anih erawh chuan kan sum neih zat number-a ziah tur a ni.
(6) Vote chhiartute hi tarlan ngei tur a ni a, volunteer a inpe an nih chuan “inpe” tia tarlan ngei tur a ni.
(7) Agenda-a lo lut rorelte chu number hrang hrang peka ziah tur a ni.
(8) Number pek danah hian chi hrang hrang a awm a, Thesis ziah dan emaw, Synopsis ziah dan emaw a puitling taka pek kher a ngai lova, (1 2 3) a pek hi a tawk viau awm e. Sub-point a awm anih chuan (a b c) a pek leh mai tur a ni. Mi thenkhat chuan Roman number pawh an hmang tho.
(9) Committee member-te zingah thu inchuh a awmin an tawngkam te chu tarlan tur a ni lo a, banphara an nemngheh thutlukna chauh ziah luh tur a ni.
(10) Pawlho hnathawktu (post) hawn anih a, interview chhang pahnih (2) aia tam an awm chuan an hming tarlan vek tur a ni a, Journal Secretary kan neih loh chuan an vote hmuh zat pawh tarlan ngei tur a ni.

            A chunga kan sawi tawh angin he article kan chhiar atang hlawkna emaw, hmasawnna chi khat tal kan hmu anih chuan a ziaktu ziah chhan chu tih hlawhtlin a ni ngei ang. In siamthat ngaite insiam tha ngam ila, kan hriat ngai loh pahnih khat a lo awm a nih pawhin kan nunah i seng lut ang u. Mi inzir mi leh mi fing chuan mi nun atang leh a lehkha chhiar atang hian thil tam tak a zir chhuak fo thin a, mi a erawh chuan a thil tawn atang chuah a zir thin. Chhiartu zawng zawngte Lalpan malsawm che u rawh se.  

MEETING KAIHHRUAI DAN

Alex Lalagent Thanga 

            Kar hmasaah khan “Meeting Minutes Ziah Dan” kan zirho tawh a, tun tumah chuan “Meeting Kaihhruai Dan” kan zirho leh dawn a ni. Ziaktu ziah chhan leh thahnemngaihna lam chu kan sawi zau vak tawh lo mai ang a, thuhma pawh nei hran lovin kan thupuiah kan lut chawt tawh mai  ang.
            Pawlho (Fellowship), Insuihkhawm (Association), Kohhran (Church) etc., chakna hnar leh innghahna bulpui ber chu Pathian a ni a, chu bakah hruaitute meeting-na hi a ni. Chuvangin, meeting tan hmain hunserh (devotion) neih hian committee boruak a vawng tha a, hunserh hmangtu hian a theih hram chuan, rorelna lam hawi deuha thuchah/sawi a fuh duh phian. Committee rorelna hi pawlho inkaihhruaina leh inkaihhruaidan lo chhuahna hnar (source) ber a ni a, kan thurel ang zelin pawlho chuan hma a la thin. Chuvangin rorelna hi a pawimawh em em a ni. Rorelna kaihruaitu chu “CHAIRMAN” ti a koh a ni a, kaihhruaitu chu pawlho zinga lu ber, PRESIDENT emaw, DIRECTOR emaw, SUPERINTENDENT emaw, etc., an nih laiin PASTOR pawhin a kaihruai thei tho. Chuvangin he article-ah chuan meeting kaihruaitu ti lovin “chairman” tih kan hmang dawn a ni.
            Tirhkoh Paula’n, "Kohhran hruaitu atan ringthar mi a ni tur a ni lo," a lo tih hi a belhchian awm hle mai. Vawi khat chu, khaw pakhat Kohhran thalai hruaitu (president) atan mi piangthar hlim, mi phur tak mai hi an thlang a; kum chanve velah chuan a lo chin fo thin zu hmunah a lo petek leh zauh thin a, sumkawltu cheng pawh a lo tichingpen hman a, an thlak leh vat a ni. Hruaitu lu chuan department pawisa (sum) hi khawih tam vak lo se a him ber.
Chairman hriat tur thenkhatte:
            Meeting hi chairman leh secretary inberawna koh thin tur a ni a, chairman-in secretary rawn lova meeting duh duh huna kan sawmtir fo mai hi dictatorship a nih mai bakah ram rethei a sipaiho tih tawk lek a ni. Chairman hian meeting koh hun hi thlan uluk a pawimawh hle bawk, meeting hun a zirin member-te kan kal thain, kan kal tha lo thei a. Hun thawl tha leh ngaihtuahna fim tak hman theihna hun tur thlan thiam a tul (emergency meeting erawh a huam lo). A theih hram chuan hun bituk saa tan ngei tur a ni a, kal tlai hi inuanna tur a ni lo tih hriat reng a tha. Agenda hi chairman-in ziaktu (secretary) a hrilh hre ngei ngei tur a ni a, secretary pawhin committee sawmnaah a tarlang ngei tur a ni. Secretary-in a hriat loh tlat chuan agenda a tarlan tur a nei lo thin. Meeting-na hmuna member-te’n an hriat chauh chuan agenda ngaihtuah lawkna hun an nei lo thin a, rorel pawh a sawt thei lo.
            Chairman chu hun vawngtu a ni a, rorel hun chhung rei thin lutuk hi member-te’n kan nin thin avangin, agenda pakhat chai chhung a rei lutuk loh nan, hun vawn (control) dan thiam a pawimawh em em a, mi pakhat vawi hnih/ thum aia tam din tir loh hram a tha. Mimal/pawl tanpuina thilpek emaw, interview emaw, hlawh chungchang emaw kan relin, banphara vawt hi a tha lem lo. A ban pharte chhinchhiah a awl thin a, inhmaizahna a nâa kan duhna zawn takah kan phar ngam loh thin avangin, secret ballot vote lak thin hi a him ber fo. Chairman chuan țhu chungin meeting kaihruai sela, boruak sat hunah emaw, thil pawimawh zualah chauh rawn ding chhuak thin sela; chu chu boruak vawngtu tha tak pakhat a ni. Chairman-in ding chunga meeting a kaihhruai hi a tha viau thova, mahse committee member zing atanga ngaihdan leh rawtna sawi duh an awm hian an din thin avangin chairman tan țhut a tha ber. 
            Chairman chu Meeting thlarau vawngtu ber a ni a, rilru thianghlim tak pu mi anih mai bakah mi insum thei tak a ni tur a ni. Chairman ber a thinrim fo chuan boruak a sa phat thin a, ngaihtuahna fim a hman theih loh. Mahni ngaihdan aia mi tam zawk ngaihdan a pawimawh zawk a ni tih hriat mai hi a tawk lova, chairman-nihna atanga boruak hai a, mahni ngaihdan sawimawi phet tum hi a fin loh thlak hle. Chairman chuan a ngaihdan a sawi ve vak tur a ni lova, mi dangte ngaihdan a khawnkhawm thiam tur a ni. Chutih rualin awnlam neiin meeting a kaihruai tur a ni lo a, member-te a thunun thiam tur a ni. Chairman thukhawchang ngah lutuk hi member-ten chhangban khamin an kham duh phian. Rawtna chi hrang hrang a awm-in, member junior deuhte rawtna kan palzam duh mai thin hi thil tha lo tak a ni a, chin tam loh a tha. Rawtna puitling a nih phawt chuan tawmpuitu zawn a, vote lak thin tur a ni. Chairman chuan a thu thu in agenda a siamin, member dangte atanga agenda lo lut a hmetmit tur a ni lo. A.O.B hi saptawng “Any Other Business” tihna a ni a, chu chu “tuldangte” tihna mai a ni. Agenda-a tel lemlo member-te’n eng emaw rel ngai dang an neih takin tia dah thin a ni a, committee apianga dah tur a ni hran lo. “A.O.B” ti lo hian “tuldangte” ti a dah mai hi member-te’n kan hrethiam zawk awm e. “Tuldangte” ti a agenda lo lut chu agenda puitling a pawm theih a ni. A zau thei ang berin member-te ngaihdan a khawn khawm tur a ni a, member zakzum leh ngawichawi deuhte a fuih thiam a pawimawh bawk.
            Meeting rorelte bawhzui chungchangah hian chairman chauh ni lovin Committee member zawng zawng te an pawimawh a, abiktakin Meeting-in mawhphurhna a pekte chu an inthlahdah tur a ni lo. Mahni bawhzui theih loh tur chu rel loh mai tur a ni. Kan bawhzui a nih pawhin mahni rilrem zawng (meeting rel ang ni chiah lo) a lo namnuai mai hi a fuh lo duh chawk! Meeting thuchhuak anga thil a kaltluan theih loh pawhin Office Bearer (O.B) te rawn (hrilhhriat) ngei tur a ni.
Committee member-te hriat tur:
            Meeting kaihruaitu chu chairman a ni a, chuvangin a hriatpuina leh remtihna chauhvin member-ten ngaihdan an sawi thei a ni. Member tu pawhin a ngaihdan a sawi dawnin chairman a hrilh (address) hmasa phawt tur a ni a, “Pu chairman” ti a koh thin tur. Hei hian meeting boruak a ti puithuin, a tizahawm thin. Chairman au hmasa lova sawi ve ngawt chu thu tlinglova ngaih theih a ni. Tin, ngaihdan sawia kan dinin tawifel tak, kim si a sawi tum tur a ni. Agenda kan chiang lo anih chuan zawh hreh loh tur. Agenda ni lo sawikual chiam hi thil tih loh tawp tur a ni a, meeting hmain agenda kan lo zirlawk thin tur a ni.
            Pawl thatna tura ngaihtuahna hmang tur kan nih angin kan ngaihtuahna uluk takin kan hmang tur a ni. Tu ngaih dan mah hi tha/dik ber leh tha lo ber a awm chuang lova, ngaihtuahna sengin kan ngaihdante fiah felfai taka sawi tur a ni. Ziaktu pakhat chuan, “committee member ngaihdan engmah nei lo chu member pawh ni tlak a ni lo” a ti hial a, chuvangin meeting kan kalchhan hriain kan thusawi hi member tam tak aw (voice) a ni tih hriat a tha hle bawk. Kan thu ngaihtuah-ah midangin a rawn sawi kha kan ngaihdan chiah a lo nih chuan sawi nawn duah lovin, “ka hma ami chumi kha mi sawi kha tha ka ti, ka thlawp e,” tih mai hi a tawk viau.
            Tin, Kan thurel chu kan duhdan leh ngaihdan zawng a relthluk a nihloh pawhin rilru puitling takin, Pathian ruat a ni tia pawm ngam tur a ni a, rilru hahdam taka pawm theih tur a ni. Midang thu sawi kan pawm loh zawng a awm a, kan hnial duh anih pawhin “a tha viau a, mahse” tia sawi hi a dawngsawngtu tan a nuam a, hman hram a tha.
            Meeting hi nawmnah (nuamsa) taka telna tur a ni lova, rilru leh ngihtuahna tak tak hman tur a nia, kan awmdan leh incheina thlenga uluk leh fimkhur a tha, hei hi rilru leh ngaihtuahna vawngtu pawimawh tak a ni. Agenda tina ngaihdan sawi ve zel hi member-te’n min ei vak lo thin bawk. Pawlho hi ka pa ro tak emaw tia ta neiha nei te kan awm chawk. Hruaitu kum eng emaw zat pawh lo thawk tawh mah sela mahni duh dan chauh kal pui ngut ngut tum tur a ni lo. Pawlho hian min ta (nei) zawk se a him zawk fo. Thenkhat hruaitu thahnemngai tak phei chu, kan thahnemngaih luatna a over hian, kan rawngbawlpuite kan phutna a sang a, thlarau lamah kan hmu ro duh mai thin a; chuvangin, mite huat leh mite kham nih kan hlawh hlauh duh. Pawlho hmangaih viau ai chuan Pathian hmangaih viau zawk ila, kan hahdam mai a ni.
Tlangkawmna:

            Rorelna hmunah hian, mimaltinte kan mizia a lang sam duh khawp mai. Keimah anga mi thinchhe tan phei chuan din tam loh a tha zawk. Kei pawh meeting ka la kal tam lo viau nan ka chesual (tawngsual) fo. Engpawh chu nise, he article hi ka thalai pui MMCY member lo ni tawh te, la ni mek te leh lo la ni zel tur te tan Krista Isua hmingin ka hlan e. Siamrem ngai leh belh duh te kan neih chuan comment-na lamah kan thawh ho zel dawn a nia. Chhiartu zawng zawng te Pathianin malsawm che u rawh se.

2015 Mizo Society of Malaysia



2015 Mizo Society of Malaysia Hruaitute
President: Pu Lalrinawma (Marina)
Vice President: Pu Lalzuiliana
Secretary: Tv. Alex Lalagenthanga
Asst. Secretary: Pu Ramchhanthanga
Treasurer: Nl. Lalrinsangi
Journal Secretary: Tv. C. Lalnunpuia
Auditors:
(1) Tv. James Lalliankima (Convener)
(2) Pu Lalrinsanga
(3) Pu Vanlalthanga (VL thanga)
(4) Nl. Esther Sawmtei
(5) Nl. Lalthansangi
Kum 2015 Malaysia Chapchar Kut thlirletna
By- Tv. C. Lalnunpuia (Journal Secretary)
Chapchar Kut Program hman dan tlangpui
Anouncers :Tv. James Lalengkima & Nl.Lalzemawii
            Opening Cremony program, Kut Pa Pastor Biaklianan a hmanga, Pu Zoremsiaman hunhlan tawngtainain hun a hmang chhunzawma, Kum 2015 MSM hruaitute leh khuallian te inhmelhriattirna neih a ni a, tichuan Hlim tura kal kan nih angin Hlim turin zai leh lam program lipuiah chuan kan han cheng cho ta bawk bawk a.
            A hmasa berin Mizo ten kan Hnam lam kan hlut zia leh kan ngaih pawimawh zia chu sawi tam vak pawh tulin ka hre ta lo. MCF thalai rual ten “Pangpar lam” thiam takin an han lama, kil tin kil tang atangin kawlphe emaw tih theih hial khawpin Camera a phe zuai zuai mai a. Tin, a lam te an thiam angin , a en tu mipui lam pawh kan hlim a ni tih chu kan hmelin fiah takin a rawn tarlang zut a nih kha maw! MCYF hnen atang chauhin lam kan en dawn emaw lo ti tawk pawh kan awm hman hialin a rinawm. Mahse, a ni hauh lo. MMCY lam atangin Zawlkhaw sir lam, MCYFM lam atangin Chhaih lam, leh Kuchai lam atangtein Hnam lam thiam tak maiin an han show a, mipui hlima au ri mawlh kha! Ni e, kei chuan tuifinriat phul bulh bulh pawn a hen zoin ka ring lo! Kan hnam lam kan hlut zia chu mipui te a tang khan a van fiah tak em! Tin, Kepong lam atang leh Nl.Lalremruati hnen atangin hip hop lam kan han thlir leh dauh dauh a, min van ti hlim em! Chumai a la ni lo, Kuchai lam atangin Drama ropui tak show a awm bawka, zirtirna tha tak min pein a entu mipui ten kan hlawk pui ngei mai!
            Mizo te hi hnam te tham tak kan nih avang ngawtin kan hniam bik kher lo. Zai lamah ngat phei chuan khawvelah pawh min chhing zo tu awm hian ka ring bik hauh lo! A ni tak e, Mizote chu “Zai mi” kan nih tak kha maw! Kumin Chapchar Kutah pawh Mizo thalai Zaithiam tak tak ten an aw mawi tak maiin mipui min han awi leh teh reng a, hlimna chuan kan vel a nghawng zo va. Hlim avanga kut beng ri chuah chuah mai leh, thenkhatteah a thawh nasat avanga loh theih loha lam chhuak ta te au thawm nen, hlimnain kan vel a luahkhat a ni ber a. A van hlim awm tak em!Khatiang hun kha tawng leh thei tak ang i maw! Khuarei chang mai tur atan chuan a van pamhmai em!
            MSM chuan Zai leh lam chauh chuan memberte mamawh a famkim tawk lo tih chu a hai mawlh lo. Tichuan Thu lamin chawhlui kan han kil ho leh a. Pu Ngursaithuama hnen atangin “Chapchar Kut Tobul” tih thupui hmangin thu tha tak kan ngaithla, Pastor Biaklianan “Tunlai Kristianna leh Zo nun” tih thupui hmangin Thlarau lam chaw min hlui leh bawk a. Kan chawm bawka, kan hawp bawka, kan puarin kan fan a ni ber e!
            Tin, lamthiam tak tak ten an thiamna an show lai leh, Zaithiam ten an aw mawi tak hmanga min awih laite, Thu tha tak tak kan ngaihthlak laitein Parpang zawrh hna lo thawk tawk an awma, tui leh pawimawh dang te lo zuara lo phe vat vat an awm bawka, chutih laiin Kut hmangte ei tur buatsaih a lo phe vat vat tawk lah bo lo, hmm.. kan vai a kan hunhman dan khan kan inlung rual zia a tarlang chiang hle a. A van hlim awm em!
            Kum 2015 Malaysia Chapchar Kut mawitu ber mai Miss Chapchar Kut thlan a ni a. He
Miss Charchar kut hi Kut hman hmain SMS hmangin Malaysia mizo nula zawng zawng te vote theih a ni a.Chu SMS vote atang chuan vote hmu tam ber mi pathum thlitfim tur a ni a. Tichuan Nl. Temple Mawii, Nl. Lalthansangi leh Nl. Maltuangtei te hi an lo tling ta a ni. Heng SMS hmanga vote tlin mi pathumte hi Kut hmanna hmunah mipui vote leh judge te vote hmanga thlit fim leh a ni a. Tichuan Kum 2015 Malaysia Miss Chapchar Kut atan Nl. Temple Mawii hian mark tam ber hmuin a tling ta a ni. Miss Chapchar Kut hnenah hian Rm.500 leh Certificate hlan a ni.Nl. Temple Mawii, hetianga Malaysia mizo nula te zingah Miss Chapchar Kut i ni thei hi MSM chuan a lawmpui tak tak meuh meuh a ni.
Lawmthu sawina
            A hmasa berin Malaysia awm, Mizo ten kan kut ropui ber Chapchar Kut hmang theia hun tha min petu Pathian hnenah lawmthu awm rawh se.Tin, MSM (Mizo Society of Malaysia) hruaitute hmalakna a ropuiin an inpek zawhna a chhuan awm tak zet a ni. Malaysia hi nitin hnathawhna ram a ni tih chu kan hretheuh awm e. Chutiang karah pawh mahni hnam nun/ zia chhawm nung duhna thinlung pu a, Malaysia awm mizo zawng zawng te luang khata kan luan za theihna tura inhmalakna hi a ropuiin Zonun in mawi ngei e! Tin, Malaysia Mizo Christian Fellowship/kohhran tin te leh The Dawn Youth Centre-ten MSM huaihawt Chapchar Kut tana sum phal taka min hman tir avang leh Music Instrument phal taka min hman tir avangin MSM chuan thinlung takin lawmthu a sawi mawlh mawlh a ni. Tin, kan program hneh taka min kaihruaitu chungahte, Musician te, Zaithiam tak tak te, lam thiam tak tak leh Drama hmuh nawm tak min chan saktu te chungah te, pangpar, tui leh pawimawh dang min zawrh saktu zawng zawngte leh hun hlu tak senga Kut rawn chhimtu zawng zawngte chungah MSM chuan lawmthu a sawi mawlh mawlh a ni. Kumin 2015 Malaysia Chapchar Kut hi kan thawh hona avanga hmang thei chauh kan ni a, kum lo kal leh zel turah pawh “Lalpa leh kan Hnam tan i thawk ho zel ang u” tiin kan in sawm tak meuh meuh a ni.


Mizo Society of Malaysia (MSM)
(Inkhaihhruaina Dan)  

I.A Hming
Mizo Society of Malaysia (MSM) tih tur a ni

II.MEMBER NIHNA
1.MSM hian Malaysia a awm zo hnathlak MSM member ni duh tawh pawt chu a huam ang.
2.Fellowship leh Kohhran member ni lote chu kaihhruai member an ni ang.

III.THUPUI (Motto) 
Tanrual hi chakna a ni.

IV.A THIL TUM TE (Objectives)
1.Chanchin Tha thehdarh 
2.Hnam tana hamthatna ngaihtuah 
3.Culture leh Literature chhawm nu
4.Mahni in tohdelh leh hmasawn tura inzirtir
5.Zonun mawi chawisan
6.Khua leh tui tha nih tum
7.Thalaite nun humhalh 
8.Chiahni thatnia intawiawm

V.IN KAIHHRUAI DAN
1.Kum tin March thlaah MSM OB thlan thin tur a ni.
2.MSM EC member te chu Malaysia awm Mizo Fellowship EC zawng zawngte leh Kohhran EC (Mizo) member zawng zawngte an ni ang.
3.Inthlannaah hian MSM EC member kal khawmin thlan tur ani.
4.MSM inthlanna hi rawngbawltu (Pastor )in a kaihruai ang.
5.OB atan chuan MSM EC member thawk mekte chauh thlan tur a ni.
6.MSM hruaitu tur te chu ruihhlo leh a kaihhnawih laka in vawng fel mi an ni tur ani.
7.UNHCR Department hrang hranga Mizo thawkte chu MSM EC member an ni ngal ang.
8.Malaysia-a awm Mizo rawngbawltu te leh Fellowship-a rawngbawltu te chu adviser an ni ang.
9.Hruai tu inthlandan tur : 
-President 
-Vice President
-Secretary
-Asst. Secretary 
-Treasurer
-Auditors -5
-Journal Secretary (Recording Secretary)
10. MSM inkaihhruainaah hian EC Meeting hi thu neitu ber a ni.
11. EC Meeting hi a tlem berah thla thum danah vawi(1) a nei thin tur a ni.
12. Pawimawh zualah OB Meeting a thu thin ang.

VI.SUM LEH PAI CHUNGCHANG
1.OB Meeting in EC rawn kher lo pawhin RM -500/- thleng an hmang thei ang.
2.MSM hruaitu (OB) ten rikrum thilah EC hriatpui lo in RM-200/- thleng an hmang thei anga, TA pawh pek an ni ang.
3.MSM sumpai reng reng mimal pawimawhah hman / puk phal a ni lo.
4.Sumzawna a ngaihtuah thin ang . 

VII. CHHIATNI INRELBAWL DAN 
1.MSM member chhiat tawk (thi) an awm chuan Rm-200/- a ral an ni ang.
2.Kaihhruai member zingah chhiat tawk (thi) an awm chuan EC thutlukna anga sawngbawl an ni ang. 
3.Malaysia Mizote zingah chhiat tawk (thi) an awmin EC member zawng zawng inhriattir thin tur a ni. 

VIII. TANPUINA LEH LAWMPUINA 
1.MSM member dam lo zual bik an awm a, EC/OB rorelna in kan awm a tihte chu Rm-100/- a kan tur a ni. 
2.MSM member zingah harsa zual an awm chuan EC rorel angin tanpui an ni ang. (Hei hian khuarel chi hrang hrang avanga chhiatna leh lungin tangte a huam ang)
3.MSM EC member zingah kohhran dan thianghlim hmanga innei an awm chuan lawmpuina Rm-100/- pek an ni ang.

IX. CULTURE LEH LITERATURE HUMHALH 
1.Kum tin Chapchar Kut leh Mizo Day hman thin tur a ni. Mizo Day hi August 31 (Merdeca Day)ah a hmang thin anga, Chapchar Kut erawh chu a hun lai EC in a rel ang. 
2.Kum khatah vawi 2 thu leh hla hmanga inpawlhona neih thin tur a ni.

Monday, January 18, 2016

Sawisel turin tunge I nih?

Sawisel turin tunge I nih?

Alex Lalagent Thanga  

            “Sawisel suh u, sawisela inawm loh nan. In sawisel ang bawkin an sawisel ang che ua, in tehna ngai bawkin an tehsak leh ang che u.” (Mat. 7:1-2)
            Mi sawisel leh tehna hlira khat nunah chuan engkim mai hi a rang tial vek a, chu chu engvang nge tih chuan kan tukverh hi a rang tial (bal) tihna a ni. Mite nunah thil tha lo chiah hmuh I tum thin avangin thil tha I hmu thei lova, huatna, itsikna, thinurna leh khaknain mi I thlir thin a, chu chuan I nunah lungawina reng a thlen thei lo che a ni.
            Nupa tuak khat hi veng pakhatah an insawn a. Vawi khat chu tukthuan an ei laiin an nu chuan an thenawmnuin thuamhnaw a suk a zar lai chu tukverh atangin a hmu a. A thenawmnu thuamhnaw suk chu fai lo em emin a hria a, a pasal hnenah chuan, “Saw nu sawn puan suk dan leh sahbawn hman dan pawh a thiam lo anih dawn saw. A thuamhnaw suk a van fai lo em em,” a ti a. Rei tak an awm hnuah pawh a thenawmnu in thuamhnaw a phochhuah apiangin a pasal hnenah chu chu a sawi fo a. Tuk khat chu a thenawmnu thuamhnaw suk chu a fai ta em em mai a, maktizetin a pasal hnenah, “A tawp a tawpah chuan puansuk dan a thiam ve ta. A thuamhnaw zar pawh a fai ta hle mai,” a ti a. A pasal chuan, “Nu-I, tukin chu ka tho hmaa tukverh darthlalang hi ka nawt fai vek a lawm,” a ti a.
            Chuvangin I thenawmte thuamhnaw suk a fai leh fai loh chu I tukverh darthalang I nawh fai leh fai lohvah thui tak a innghat a ni. Thil reng reng a tha lo lam zawnga thlir thin I nih chuan I kalna apiangah kawng khuar leh chhe lai chauh I hmu thin ang. Chu tiang mi I nih chuan I tukverh darthlalang kha tifai vat turin ka sawm a che. Bible pawhin, “ Mi thianghlimte tan chuan engkim a thianghlim thin; nimahsela, mi bawlhhlawh leh ring lote tan chuan engmah thianghlim reng a awm thin lo, an rilru leh an chhia leh tha hriatna reng pawh a bawlhhlawh tawh a” (Tita 1:15) a ti a ni.
            Mi sawisel kan peih em em chuan an thatna aiin an that lohna kan en thin a ni ngei ang.  Mi thenkhat phei chuan kan thawhpuite that lohna leh tlin lohna kan sawi kan sawi a, hei hian kan inlaichinna leh kan thawhhona a tihlawhchham fo thin. A ruka inerna leh in chotuahna te hian mi pakhat leh pa khat inkarah boruak a tichhe thei bawk a, ti ti phung ngah lutuk reng rengte hian an rinhmang leh dawt tlem an belh fo thin. Mi dangte zar buai chhen lo la, mi dangte buainaah inrawlh bawk hek suh. Mi dangte buaina a inrawlh chingte hi mi sawisel ching an ni thin. An tawngtaisak duh vang che pawh ni lovin thil engkim hi a kip a kawiin hriat kilh kelh an tum a, chu tiang an tih chhan chu sawisel tur leh rel zui tur an zawn vang zawk a ni. Thil tha lo an sawi hmain chhuanlam siam vat la, kalsan thin ang che. Pathian mi hman leh khawvel thlirdan pawha mi ropui leh hruaitu tha, officer liante, Mizo khawvel huapa lehkha ziak thiamte, zai thiamte leh kan mithiam chi hrang hrangte hi mimal takin ka kawm ve nual ta a, mi that lohna sawisel ching tumah an awm lo. Anmahni aia dinhmun sang leh tha a awm thei turin midangte hi an duhsak vek mai a, mi talent hai chhuah dan an thiam em ema, an rilru dik takin thu an sawi bawk thin. Chu chu an hlawhtlinna bul leh mi te ngaihsan an hlawhna pawh a ni ngei ang. Mi fing bula awm chu a nuam a, mi inti fing bula awm erawh chu a hahthlak thin.
            Pa pakhat hian a nupui hnenah artui pakhat kang ro (fry) tur leh pakhat chu a kawi (half-boiled) a kang turin a ti a. a nupui chuan a sawi ang thlap chuan artui chu a kan zawh hnuah thlengin a rawn chhawp a. A pasalin artui a han hmuh chuan lungawi hmel lo zetin a lo en a, a nupui chuan, “Enge ka tih dik loh a awm em ni?” a han tih chuan a pasal chuan, “ A kan ro loh tur zawk I kang ro alawm” a la ti talh a.
            Mi thenkhat chu thil sawisel hi kan chin dawklak tawh avangin mi te nunah hian thil tha reng kan hmu thei tawh lo a, kan sawiselna phenah mahni intarlan kan la tum fo thin. Pathian thiltih aiin an mahni thiltih an tilangsar duha, an tawngkamah Lal Isuan ropuina a chang ngai lo. Heng mi te hi Kross-in a sawizawi loh ringtute an ni a, kawm tam vak loh a tha.
            Chuvangin sawisel tura thlemna a lo thlenin in ngaihtuah harh vat thin la, Lalpa hnenah intulut vat thin ang che. Mi zawng zawng hian tlinlohna kan nei veka, chu mi hmang chuan Setana’n a rawn bei che a ni. Hei hi rilru indona a ni a, mahse zam suh! Lalpa chu I lama tang a ni!!!

English Idiom hrilhfiahna tawi

‪#‎one‬ tip 
Tunlai media tam taka lang fo, American Idiom pakhat "until the cows come home" tih hi ka thiam tawkin ka'n ziak ve leh ang e.
"Until the cows come home" emaw "till the cows come home" tih idiom mawi tak hi "hun rei tak" (for a very long time) tihna a ni mai a, American journalist-te hian an hmang tam hle. 
E.g. (1) You could argue about God with Islamic theology until the cows come home, but you won't know the true and living God.
E.g. (2) I really need some money now, i'm sure I won't get paid until the cows come home.
E.g. (3) You studied Burmese till the cows come home, yet you aren't able to speak.

Bible, lehkhabu dangte zingah




Alex Lalagent Thanga 

1.     Bible chu enge ni? Engvang nge kan chhiar/ zir a tul?
            Bible hi mihringte tana Pathian rilru, Pathian thiltih, Pathian inpuanchhuahna leh Pathian thil tum inziahna bu a ni a. Chhandamna kawng, misualte thiam loh chantirtu, leh ringtute tan erawh hlimna a ni. Tihtur a hriattir a, chanchin a chhinchhiahte chu a dik a, thutlukna a siam pawh a sual ngai lo. OM Books, Bangalore-a an lehkha tar kha ka hrechhuak fo thin, “Study the Bible to be wise, believe it to be safe, practice it to be holy” ( I finna turin Bible chhiar la, i himna turin ring la, i thianghlimna'n nunpui ang che) tiin. Chuvangin Bible hi I tan hruaitu eng (light) a ni a, chakna atan chaw tha a ni a, thlamuanna a pe ang che. Khualzinte tan map a ni a, Pathian zawngtute tan tanpuitu leh kawng dika hruaitu, sipaite tan ngunhnam, Kristiante tan nundan mawi leh dik zirtirtu a ni. Hahdamna a awm a, vanram khawngkhar a hawng thei a, kan thatna tur a duang chhuak a, Pathian ropuina chu a hmawr bawkna a ni. Hriatna a chhung khat a, thinlungah ro a rel a, kepen a hruai thin. Tawngtai chungin muang changin chhiar fo thin ang che. Hausakna khur, ropuina hmun leh chhandamna lui a awm a. A hriattir che chu zawm la, Kalvary tlang, thlan ruak leh tho leh Krista hnenah a hruai ang chia, chatuan ropuina hmunah a hruai thleng ngei ngei ang che. Martin luther-a chuan ti hian a lo sawi bawk a, " Bible hi a nung a, kan hnenah thu a sawi thin. Ke a nei a, kan hnungah a lo kal zel thin; kut a nei a, min chelh reng thin." Chuvang chuan Bible chhiar leh tawngtai hi i thlah thlam lo ang u! Keini ringtute tan chuan kan chakna hnar a ni a, Bible chhiar tha peih lo ringtu hman tlak an vang hle. Mihring chanchin (mizia) hriat chian leh zual nan Kuala Lumpur khawpuia awm ai chuan Bible chhiar a tangkai zawka, chu vang chuan KL khawpuia awmte hian Bible chhiar ila kan va nihlawh lehzual dawn em! Mi vengva, chinchang hria, ngaihruat dan thiam, hruaitu tha ni chuan Bible chhiar tam a ngai a, Lal Isua hnungzuitu tha ni tur phei chuan tih makmawh tak a ni.
I thu hi ka ke atante hian khawnvar a ni a, ka kawng atan eng a ni. (Sam 119:105)
            Tum khat chu H.A. Ironside-a hnenah tlangval pakhatin, “Eng vangin nge Pathian Thu ka zir kher a ngaih bik? Nang pawhin i zir lova, thuhriltu ropui tak i ni tho si a,” tiin a zawt a. Ironside-a chuan tlangval dara beng thek thek chungin, “Pathian hian mi thenkhat chu zirna nei rem chang lo pawh mal a sawm tho va, nimahsela zirna hun remchang nei reng si a, zir duh lo chu mal a sawm ngai lo a ni,” tiin a chhang a. Chuvangin Bible College-ah Pathian Thu kan zir emaw, zir lo emaw kha a pawimawh ber lo a, Lalpa mi hman ni tur chuan Davida anga rilru dik leh thianghlim kan neih a pawimawh a ni. Lalpa’n bel (vessel) manto a zawng lova, bel thianghlim a zawng zawk a ni. Pathian mi hman ni turin Greek tawng leh Hebrai tawng zir kher a ngai lo.
            Pathian Lehkha Thu zawng zawng hi Pathian thawk khuma pek a ni a, zirtir kawngah te, thiam loh chantir kawngah te, zilh kawngah te, felna zirtir kawngah te a sawt bawk a ni. (2Timothea 3:16)
            Thu hril lawk reng reng hi mihring thua chhuak a ni ngai si lo va, miten Thlarau Thianghlim tirhin Pathian hnen ata an sawi zawk thin a ni. (2 Petera 1:21)
2.     Bible-in hringnun a thlak danglam thei
            Tum khat chu Bible bu mal te te zuartu hi Italy rawma Sicily ram ngaw karah misualin an lo rawka, a thil zawrh chu hal ral vek turin an ti ta tlat mai a. Meipui an chhem hnu chuan ani chuan meia a paih hmain bu khatah bung khat zel ring taka chhiar a dil a, an phalsak nghal bawk a. Sam bu atangin number 23-na a chhiar a, Mathaia bu atangin bung 5-na (Tlang chunga sermon) a chhiar a, 1 Kor., atangin bung 13-na (Hmangaihna) a chhiar a chhiar leh a. Misual hotupa chuan, “Kha! Lehkha bu tha tak anih kha, kan hal lo vang,” a ti ta a. Bu khat mah hal lovin an laksak ta vek thung a. Kum enge maw zat a liam hnu chuan suamhmang hotupa chu khawlaiah a hmu leh nawlh mai a, mahse suamhmang ni tawh lovin Pastor a lo ni daih tawh. Pathian thu hian thil a lo tithei hle a, hringnun a thlak danglam thei a ni.
            A hun lai chuan India ram pumah Ramad-a anga suamhmang hlauhawm hi an awm kher lo vang. A pawlte chuan thingtlang khaw hrang hrang an suam a, an rawk a, an neih zawng zawng an laksak thin a ni. Tum khat chu In pakhat an rawknaah lehkha bud um te reuh te hi a hmu a, a tirah chuan han tlansan mai a rilru a, mahse meizial zu mi anih avangin vaihlo zial nan a that a ring a, a la ta a. Zanriah ei kham a piangin chu lehkha bu chu phek khat a pawt thla a, meizial atan a hmang thin a, a zu khu vat vat thin a ni. Zan khat chu a han en chiang a, anmahni tawng a lo ni reng mai a, a chhiar zawh hnuin a zial a, a zu thin ta a ni. Chu tiang hlir a zan engemaw zat a zuk hnu chuan Johana 3:16 a chhiar fuh ta a, Lalpa Thlarau Thianghlimin a thinlungah hna a thawk a, a thingthi a, Lal isua hnenah a sual ngaihdam a dil ta a ni. Chu lehkha bu chu Bible a ni. Police kutah  a inpe ta a, suamhmang tihbaiawm em em kha Krista tana pasal tha a lo ni ta! Tanin (Jail) chhung chu ramad-a Mission Field a lo ni a, Jail tangte hnenah Pathian thu a tlangaupui thin a, mi tam tak chu a rawngbawlna vangin Kristian an lo ni ta! Pathian Thu hian mi nun a va thlak dang lam thei em! Mi nun chauh pawh ni lovin, I thinlung sak tak pawh kha a thlak dang lam thei a sin. Zaninah hian thi ta la, I kalna tur I la hrechiang lo anih chuan Lalpa hnenah I nunna kha hlan la, sualsim a inchhirte tan Lalpa’n ngaihdamna kawng a la hawng reng a ni.
            Lalpa dan chu a tha famkim a, nunna a siam tha thin; Lalpa thuhriattir chu a rinawm a, mi mawl a tifing thin (Sam 19:7).
3.     Tihral theih loh Bible
            A.D 284-305 Roman Emperor, Diocletian-a khan Kristiante nasa takin a nghaisa a, khel mual (Play Ground) ah ramsa hlauhawm tak tak te chaw-ah hmangin ennawmah a siam thin a. Bible zawng zawng pawh timang vek turin thu a pe a, tam tak chu a halral hman a, ama’rawh chu a hlawhchham chiang khawp mai!!! A thih dawn phei chuan tawngtai sak turin Kristiante a ngen chul mai a ni.
            France khawpui Paris-a piang leh mur, mi thiam (philosopher, historian leh writer) hmingthang Voltaire-a pawh khan Bible hi tihral vek tumin a hmuh theih apiang la khawmin kawt zawlah a hal thin a. Amah hi mi thiam filawr anih avangin lehkha bu te pawh a ziak tam em em mai a, ziaktu thenkhat chuan lehkha bu 250 vel a ziak niin an sawi. A lehkha bu-ah te chuan, “Bible hi kum 100 (za) hnuah chuan tumahin an chhiar peih tawh lo ang,” tiin a sawi fo thin. Nimahsela tunah hian a chenna In ngei chu Bible Society-ah hman a ni ta! Kan Pathian ropui rawh se! Chatuan hawlhtlang leh khawvel a ral pawha ral ve lova dik tlang parh tur lehkha bu awm chhun chu Bible chauh hi a ni. Eng lai pawha lehkhabu hralh tlang tla ber a ni a, tawng hrang hranga lehlin tam ber pawh a ni. A iang zo ziak bu dang reng an la awm lova, an awm tawh hek lo ang.
4.     Bible-a bu, bung leh chang awm zat
“Thuthlung Hlui leh Thuthlung Thar” tia then a ni a;
* Thuthlung Hlui-ah Bu -39, Thuthlung Thar-ah Bu -27, Belh khawm: Bu -66.
* Thuthlung Hlui-ah Bung -929, Thuthlung Thar-ah Bung -260, Belhkhawm: Bung -1189.
* Thuthlung Hlui-ah Chang -33,214, Thuthlung Tharah Chang -7,959, Belh khawm: Chang -41,173.
* Estheri buah “PATHIAN” hming a lang lo.
(Remark: Mizo Bible hi 1917-ah Thuthlung Thar tlangzarh (published) a ni a, 1959-ah Thutlung Hlui leh Thuthlung Thar chhuah a ni)
5.     A Ziaktute ziah hun chhung leh an ziahna hmun
            Bible Ziaktute hi mi 40 chuang an ni a; lalte, puithiamte, zawlnei te, beram pute, leilettu te, sangha mantu te, chhiah khawntu te, doctor leh mi dang dang te an ni a. An lehkha ziak kalphung (style) a inang lo veka, mahse an tum (goal) ber chu Lal Isua leh a chhandamna famkim chauh a ni. Tin, Bible hi kum 1,500 (B.C 1405- A.D 96) chhung bawr vel an ziak niin kan mi thiamte chuan an pawm a ni.
            Tawng (language) chi 3 (thum) a ziak a ni a, Thuthlung Hlui bu tam zawkte hi Hebrai tawnga ziak a ni a, Daniela lehkha bu leh Ezra lehkha bu te hi Aramaic tawnga ziak an ni a. Kan hriat tlanglawn ber ni a lang chu Daniela 5:25 “MENE, MENE, TEKEL, UPHARSIN” tih hi Aramaic tawng a ni. Thuthlung Thar erawh chu Greek tawnga ziak a ni. (Hei hi Alexander the Great khan Persia lal ram leh khawvela ram thil ti thei tak tak te a hneh zawh vek hnu khan khawvel pum huapa Greek tawng hmang turin thu chhuah (Declaration) a lo siam vang a ni, kan ti thei awm e. Lal Isua hunlai khan Greek lal ram chu Rome lal ramin laksak tawh mah se, Greek tawng hi mitin hman tlanglawn ber a la ni tho va, a biktakin sumdawnna (Business) ah ngat phei chuan an la hmang nasa hle a ni. Rome mite official tawng erawh chu Latin tawng a ni ve thung. Johana 19:20 hi Mizo Bible-ah “Hebrai tawng, Greek tawng, Rom tawng” a tih laiin Engliah Bible (KJV) erawh chuan, “Hebrai tawng, Greek tawng, Latin tawng” tiin a dah. Lal Isua hunlaia Rom tawng tih leh Latin tawng tih chu a in thuhmun awm e).
            Khawmual pui (continent) pathum (3) atanga ziak a ni a; Asia (Babylon), Europe (Rome) leh Africa (Egypt) khawmual te an ni. Dan bu 5 (Gen., Exo., Lev., Num., Deu.,) leh Jeremia bu te hi Africa khawmual a tanga ziah an ni. 

MIZO ȚAWNG ZIAH DIK I DUH EM?

            ṬAWNG ZIAH DIK I DUH EM? Ziaktu: Nununa Renthlei July ni 15, 2019 Mizo ṭawng ziah dik hi thil harsa niin i ngai ṭhin em?...