Monday, January 18, 2016

Thalaite Mawhphurhna



                                                    Alex Lalagent Thanga  

            Article thai lohna te pawh a rei ta bawka, khaw nge MMCY Day denchhan in ka thalai puite fuihna tlemte ka’n nei ve leh ang e, tiin “Thalaite Mawhphurhna” tih thupui hmangin ka’n ziak rang ve leh tawp mai a ni. Thalaite mawhphurhna han tih ngawt chu a zau hle mai a, tun tumah chuan thawhhona leh khawtlang (Fellowship leh Community) nuna kan pawimawhna leh mawhphurhna te tarlan kan tum dawn a ni.
            Mihring te hi a huho a chengza leh nungho (social being) kan ni a, Malaysia context-ah ngat phei chuan Zofate community hran te te in kan awmkhawm pheuh pheuh a, chu kan chenhona chu KHAWTLANG NUN (social life) tiin kan sawi a ni. Kan nitin nuna kan khawsak dan leh kan inpawlho dan (vai dawra thinpui kan in ho) te pawh hi khawtlang nun chuan a huam vek awm e. He kan chen ho na hi kan din a nih avang takin a pui a pang, a te a lian in mawhphurhna kan nei theuh a, mi rama awm ni mah ila, khawtlang nun mawi, tha, zalen leh nuam siam hi kan kovah Lalpan a nghat a, keini thalaite hian a bik takin mawhphurhna sang filawr kan nei a, chu chu I theihnghilh ngai lo vang u.
            Khawtlang nun siamthat kan tih hian siamthat dan chi hrang hrang a awm ang a, kan nun dan te, kan inchei dan te, kan rilru put hmang leh hmathlir dan te thleng hian siamthat ngai tam tak kan nei a, mahse a pawimawh ber erawh chu englai hi nge chhia tih kan hriat hmasak phawt angai a, chuti chuan a chhe lai chu engtin nge kan siamthat ang tih a pawimawh leh ta a ni. Nge thalaite hi a chhe lai ber leh a siamthat ngai ber te kan ni zawk mai lo’ng maw? A chhan leh avang chu Malaysia dinhmunah chuan thalai kan tam bera, kan khawtlang nun (zo nun mawi) leh ringtu nun phochhuaktu ber kan ni a, chu chu kan duh vang leh thlan vang reng pawh ni lovin Malaysia kan thlen rualin automatic-a kan kova innghat tlat a ni. Thalaite hi a tulna apiang a hmantlak ni tura beisei kan ni a, keimahni tan mai nilo, kan bul a awm te tan leh kan thawm hretu te tan malswmna kan ni tur a ni.
            Sap thufing pakhat chuan “WITH GREAT POWER COMES GREAT RESPONSIBILITY” a ti a, chumi awmzia chu, ‘I thiltih theihna asan pauh leh I mawhphurhna a sang’ tih a ni ber mai. Thiamna leh finna nei a, sum leh pai thawkchhuaktu te, tharum nei leh chakvak ber te kan ni a, kan tihtheih a san pauh leh khawtlang nun siamthatna kawngah hian mawhphurhna a sang. Chung ang quality kan neih te lantir (hmang chhuak) a, Pathian rawngbawl leh khawtlang (community) nun siamthat hi kan mawhphurhna lian tak a ni.
            Chu mai pawh a ni hlei nem! Kan mizo Culture chawisanga chhawm nung tur pawh hian thalaite bawk kan pawimawh leh ta. Thalaite tel lo chuan eng kawngah mah Seramu kan thur thei lo a ni tawp mai. Chu vangin hringnun tawi te chhunga pawimawh ber chu thalaite kan ni a, thalaite nungchang that loh vangin Sodom khawpui tak chu zan khat thil thuah vaivutah a changa, lal ropui tak Nebukadnezara meuh pawh a nungchnagin a zir loh a vangin mihring zing a ta paihchhuahin a awm ta anih kha. Khawvel hmel hmang leh awmdan zawng zawng pawh hi a chhunga cheng thalaite nungchang leh kutah a innghat tlata; chuvangin, khawvela hlu ber chu ‘nungchang’ te an lo ti hial a ni. Mimal tinte hian hlutna kan nei theuh va, chu kan hlutna chu kan hmelchhiat leh that lamah te, kan hausak leh pachhiat lamah te, kan khawsakna hmun leh ram lamah te, kan zir san leh san loh lamah te a innghat lova, Pathianin ama anpuia a siam mihringte kan nih vang zawk a ni.
            Kan Community/ Fellowship-ah hian upate hnen atangin tam tak kan zir angin, upate pawhin thalaite hnen atangin zir tur tam tak an nei bawk. Thalaite hi upate chhawmdawltu leh Fellowship hmalakna chi hrang hrang tihlawhtlingtu pawimawh tak kan ni a, chumi piah lamah hnah hlui chu hnah tharin a thlak thin angin, nakin hun lo la kal tura Community/ Fellowship hnarkaitu turte kan la nih dawn avangin Fellowship kal zel dan tur chu tuna thalaite nungchang leh sukthlekah hian thui tak a innghata, thalaite kan pawimawh tak meuh meuh a ni.
            Chu tiang chuan thalaite pawimawhna hi khawvel hian a hre chhiang chho zel a, tunah pawh kan mizo Christian-na siam tha tur hian thalaite kan va pawimawh tak em! Amaherawh chu he ti khawpa pawimawh tih hre si hian Malaysia Mizo thalaite, kan duh duh a kan khawsa mai thin hi thil tha lo tak a ni a, tih loh tawp tur a ni. Tunlaiah hmeichhiate’n an RIGHT (dikna/ zalenna) an hriat ringawta, an DUTY (tihtur/ hna) an hriat leh si loh chuan chhungkua a chawkbuai a, kohhran, khawtlang, ram leh hnamah buaina a thleng thin ang hian thalaite paw’n kan pawimawhna leh mawhphurhna hre reng siin, engmah kan tih chuan loh chuan awmzia a nei lo ang.

            Ram changkangah kan awm a, nunphung a in thlak danglam a, thil thar leh experience dangdai tak tak te pawh kan tawng chho zela, he ram aia ropui leh changkang, ram thumna lamah pawh kan la kal zel ang a, kan sakhuana leh kan hnam in a kentel tlawmngaihna leh dikna te hi kan chhawmnung zel thei ang em? A tualthu (environment) a zira kan danglam fo a nih chuan khawi ramah pawh awm mah ila hmasawn chu sawi loh, mi tana mi hnawksak kan ni fo ang. Kan khawtlang nun hi eng anga level sangah nge kan thlen chhoh pui theih dawn?tih hi zawhna pawimawh em em a ni a, a chhanna chu kan kut a in nghat, mawhphurhna lian tak a ni. Hmasawnna kawngah chuan keini thalai ho hi a fawng vuantute kan ni si a. Kan rilru a kan vawng reng atan a ka duh em em chu “Rawngbawlna kawngah PENCHHUAK LA, HMAHRUAI LA, I MITE TANPUI LA, HUMHIM RAWH” tih hi a ni. Kan vanglai ngei hian min siamtu Pathian hre reng a, kan kawng zawng zawngah amah kan hriat reng theih nan Lalpan chhiartu zawng zawng te malsawm che u rawh se.

No comments:

Post a Comment

MIZO ȚAWNG ZIAH DIK I DUH EM?

            ṬAWNG ZIAH DIK I DUH EM? Ziaktu: Nununa Renthlei July ni 15, 2019 Mizo ṭawng ziah dik hi thil harsa niin i ngai ṭhin em?...